- Het proces
- Deskundig advies
- Stoppen of opvolgen?
- Na de slagerij
Als je een bedrijf begint of overneemt, denk je waarschijnlijk niet gelijk aan het moment dat je gaat stoppen. Toch is dit een belangrijk onderwerp om over na te denken. Je blijft namelijk niet altijd ondernemer. In dit magazine worden ervaringen van collega-ondernemers gedeeld. Ook vind je meer informatie over het proces van stoppen en overdragen van je onderneming. Het magazine helpt je bij het beantwoorden van belangrijke vragen over de toekomst van jouw slagerij en die van jezelf.
Jan van der Donk
Aan stoppen gaat een heel proces vooraf. Het is goed dat je hier als ondernemer al op tijd bewust mee bezig bent. Wat moet je regelen en wie heb je daar bij nodig? Op tijd plannen maken en voorbereidingen treffen kan het proces van stoppen vergemakkelijken. Het is goed hier tenminste vijf jaar voor uit te trekken.
Aan stoppen gaat een heel proces vooraf. Het is goed je als ondernemer af te vragen wanneer je wilt of moet stoppen. Wat wil je dan? Wat moet je regelen en wie heb je daar bij nodig? Op tijd plannen maken en voorbereidingen treffen kan het proces van stoppen erg helpen. Het is goed hier tenminste vijf jaar voor uit te trekken.
Stoppen begint bij het nadenken over het moment van stoppen en over wat je in de toekomst wilt. Jouw wensen, maar ook zaken als leeftijd, gezondheid, financiële situatie en je gezinssituatie hebben invloed op het moment en de manier van stoppen.
In de voorbereidingsfase stel je een toekomstplaatje op en maak je een stappenplan. Het plan maakt duidelijk wat er wanneer en door wie geregeld moet worden. In deze fase schakel je deskundig advies in. Regels veranderen vaak, deskundigen kunnen je daarbij helpen.
Voordat je je zaak kunt overdragen of sluiten moet je veel regelen. Je moet bijvoorbeeld een opvolger zoeken of een huurder van het pand. In deze fase worden ook contracten en overeenkomsten afgesloten.
Wanneer je weet wat er met de slagerij gaat gebeuren, ga je je klanten, personeel en relaties hierover informeren. Wanneer en hoe doe vertel je dit? Bij deze afrondende fase hoort ook het nadenken over de manier waarop je afscheid neemt van de zaak. Het proces van afstand nemen van je slagerij gaat echt beginnen.
Het proces van stoppen met je bedrijf is altijd maatwerk. Elke slager heeft andere keuzes te maken. Wat wel voor iedereen geldt, is dat er veel zaken geregeld moeten worden.
Er is ook een aantal standaard fases in het proces van stoppen met je onderneming. Het begint bij oriënteren en voorbereiden, daarna volgt de overdracht en afronding.
Hoe zag het overnameproces van de slagerij er voor jou uit?
Ik wilde alleen maar een zaak overnemen via de franchise Gelderblom. Gelderblom ontzorgt mij in de marketing en alle dingen waar een franchise goed in is. Ik heb Gelderblom gebeld en gevraagd of ze konden meedenken over het overnemen van een slagerij binnen de franchise. Zodoende ben ik met de formulemanager op zoek gegaan naar een zaak. Deze zaak in Ermelo kwam vrij omdat er een verbouwing aan zat te komen. De vorige ondernemer had een leeftijd bereikt waarop hij die verbouwing niet meer wilde doen.
Wat zijn de uitdagingen bij het overnemen van een onderneming?
De consumenten in Ermelo zijn heel loyaal aan plaatselijke ondernemers. Ik kwam iemand opvolgen die hier jarenlang slager was. Dan kan ik wel roepen dat ik het allemaal anders ga doen, maar ik had te maken met een klantenkring die al jaren dezelfde vertrouwde slager zag. Die klanten zijn wel bereid om mee te ontwikkelen, maar daarin moest ik ze wel bij de hand nemen. Je moet niet denken: ik stap in en ik ga mijn toonbank volledig anders inrichten. Je moet oog hebben voor het feit dat niet alleen je personeel maar ook je klanten moet wennen aan een nieuwe ondernemer. Ik vind het belangrijk om bereikbaar te zijn voor mijn consument. Ik heb me ten doel gesteld iedere klant die bij me binnenkomt te begroeten. Ik heb de winkel daarom zo ingericht dat ik vanaf mijn werkplek met mijn gezicht naar de ingang toe sta. Als je je klanten het gevoel geeft dat ze gezien worden, accepteren ze je meer als nieuwe ondernemer.
Wie kunnen jou bijstaan bij het overnemen van een slagerij?
Accountantskantoor BBB heeft me geholpen met het opstellen van een begroting. Daardoor kreeg ik inzicht in wat er nodig was om de slagerij over te nemen en of het rendabel was. Daarnaast heeft WinkelManagement veel voor me betekent. Samen met hun heb ik gekeken naar assortiment en prijsstelling: wat doen andere ondernemers en waar liggen kansen als het gaat om brutowinst en assortimentsuitbreiding?
Je zakelijk opstellen en nuchter blijven is op veel momenten in het proces belangrijk. Het is wel goed je bewust te zijn dat stoppen ook iets met je doet als mens. De plannen die je maakt hebben invloed op jezelf en de mensen om je heen. Nadenken over jouw toekomst na de slagerij en de manier van afscheid nemen van de zaak, hoort ook bij stoppen.
Je zakelijk opstellen en nuchter blijven is op veel momenten in het proces belangrijk. Het is wel goed je bewust te zijn dat stoppen ook iets met je doet als mens. De plannen die je maakt hebben invloed op jezelf en de mensen om je heen. Nadenken over jouw toekomst na de slagerij en de manier van afscheid nemen van de zaak, hoort ook bij stoppen.
Voormalig slager Klaas vertelt over zijn proces van afscheid nemen.
Met gemengde gevoelens kijk ik terug op de sluiting van mijn zaak. Hoewel ik jaren van tevoren was begonnen met het regelen van de verkoop, ging het overdragen toch heel snel. Voor ik het wist was het mijn laatste dag in de slagerij.
Er was die dag een feestje voor mij georganiseerd: een bijzondere afsluiting met medewerkers, familie en vrienden. Het was gezellig en ik was onder de indruk van wat ze voor mij hadden geregeld. Ik had alleen niet veel tijd meer om in de winkel te zijn en mijn klanten te woord te staan. De dag vloog voorbij. De volgende ochtend moest ik de zaak leeghalen en stond de sloopploeg al voor de deur. Ik dacht dat ik mijn inventaris in de laatste week nog een bestemming kon geven, maar dit heb ik onderschat. Ik heb veel spullen moeten weggooien, wat erg emotioneel was. Liever had ik meer tijd genomen om afscheid te nemen van de klanten en mijn spullen. Dat raad ik anderen ook aan: trek tenminste een week uit voor de uitverkoop. Gelukkig ontmoet ik nu, twee jaar later, nog steeds mensen die me vertellen dat ze met plezier bij mij hebben gewinkeld. Dat is hartverwarmend.
Voormaliger slager Gerard Koekman over het proces van afscheid nemen van je bedrijf.
Mijn rugklachten waren een paar jaar geleden de aanleiding om de slagerij over te dragen. Een opvolger was snel gevonden en we hebben een goede deal gesloten. Een onderdeel van deze deal was dat ik nog een klein jaar zou meehelpen in de slagerij.
Afstand nemen van de slagerij was soms moeilijk, ook voor mijn vrouw. De slagerij was van ons samen en zij deed veel voor de zaak. Ik heb na de overdracht nog een tijd gewerkt in de zaak en zo rustig kunnen afbouwen.Voor mijn vrouw was dat anders en dat maakte het lastiger het werk los te laten. Ik dacht zelf ook weleens ‘ik zou dat anders doen’, maar ik zag ook dat het goed ging en heb zelfs nog dingen bijgeleerd!
We zijn nu een paar jaar verder en het contact met mijn opvolger is nog steeds goed. Dat maakt loslaten makkelijker. We wonen nog steeds boven de zaak en zo af en toe help ik een handje mee, vooral voor de gezelligheid.
Daarnaast ben ik actief voor het worstmakersgilde. Het is leuk om op deze manier bij de branche betrokken te blijven. Verder geniet ik nu samen met mijn vrouw van de vrije tijd die we hebben!
Voormalig slager Klaas vertelt over zijn proces van afscheid nemen.
Voormaliger slager Gerard Koekman over het proces van afscheid nemen van je bedrijf.
Een financieel plan geeft inzicht in alle inkomsten en uitgaven die horen bij het stoppen met je bedrijf. De fiscale afrekening is de basis van het plan. Omdat je je toekomstige inkomsten en uitgaven deels moet schatten, is het aan te raden scenario’s op te (laten) stellen: het slechtste, meest waarschijnlijke en beste.
Bij de staking van een onderneming moet er altijd een fiscale afrekening met de Belastingdienst plaatsvinden. Zo moet standaard een stakingsaftrek betaald worden. De fiscale afrekening kan ook gaan over het pand, de inventaris, de goodwill en de oudedagsreserves.
Wat er op fiscaal gebied geregeld moet worden is erg verschillend per ondernemer. Zaken als de ondernemingsvorm, leeftijd en keuzes in stoppen of overdragen en afrekenen of afstorten hebben invloed op de te ondernemen acties. Accountants en fiscalisten kunnen je over deze complexe zaken adviseren.
Bij stoppen met je bedrijf hoort het opzeggen of overdragen van overeenkomsten en contracten. Denk hierbij aan huur, personeel en leveranciers. Als je slagerij wordt overgenomen moet je daarnaast nieuwe overeenkomsten met de opvolger sluiten. Tot slot speelt je ondernemingsvorm een rol in het proces. Het is goed hier inzicht in te hebben.
Er zijn naast emotionele aspecten nog andere aspecten die een rol spelen bij het stoppen van een onderneming.
Hans Hulshof
KNS
Het is bij het stoppen van een onderneming belangrijk dat je mensen om je heen verzamelt die je kunnen adviseren of bijstaan. De volgende tips kunnen hierbij helpen:
Verzamel onafhankelijke deskundigen om je heen die op de hoogte zijn van ontwikkelingen en veranderingen.
Wees zakelijk in het opstellen van contracten en overeenkomsten en leg afspraken goed vast.
Elke deskundige heeft zijn eigen specialisme. Het is ook belangrijk dat er iemand is die overzicht kan houden over het geheel.
Zorg voor een vertrouwenspersoon: iemand met wie je alles kunt delen en die je bijstaat in het hele proces.
Hoe zag het overnameproces er voor jou uit?
Ik heb aangegeven bij mijn toenmalige werkgever dat ik voor mijzelf wilde beginnen. Daar heb ik van hem toen de ruimte voor gekregen om dat te onderzoeken. Ik ben toen bij verschillende bedrijven langs gegaan: wat past bij mijzelf? Wat vind ik leuk? Uiteindelijk ben ik toch teruggekomen bij de Vleeschhouwerij omdat dat het beste bij mij paste. Toen zijn we in gesprek gegaan over allerlei dingen, zoals op welke termijn. We wilden samen kunnen zeggen: dit voelt goed, hier gaan we een vaste vorm aangeven.
In de aanloop naar de overname heb ik een stuk meerwerk en leiderschap opgepakt, de toenmalige eigenaar heeft toen een stap teruggezet. Daardoor kreeg ik ruimte om dat te ontwikkelen en verliep dat proces voor de medewerkers ook goed. Eigenlijk is het proces heel natuurlijk en goed verlopen. We vonden het belangrijk om het bedrijf en de klantenkring mee te nemen. Ik heb veel leuke reacties vanuit de klantenkring gehad op dat ik als jonge gast het ging overnemen.
Welke uitdagingen had jij bij het overnemen van de slagerij?
Je back-up valt weg na de overname want de oude eigenaar is weg bij de zaak. Dan pas ga je echt ondernemen en ben je op jezelf aangewezen. Je moet dan gaan ontwikkelen: wat past echt bij je en waar wordt je blij van. Je moet grip houden op wat er gebeurt, maar ook de controle los durven laten. Dat is ook goed voor je team. Zo kan je ook iedereen het ding laten doen waar ze talent voor hebben.
Het loslaten van controle gaat niet zomaar. Ik doe dit door mijzelf te spiegelen. Ik sport een aantal keer in de week en daar zit ook een stuk coaching bij, waarin ik met dit soort thema’s aan de slag ga.
Vraag ook aan je medewerkers: wat verwacht je van mij? En bespreek wat je van hen verwacht. Dat bepaald wat je denk- en werkwijze wordt in het personeelsbeleid.
Welke tips heb je voor collega slagers die dit proces ingaan?
Zorg voor de juiste mensen om je heen. Makelaar, fiscalist, jurist, accountant.. Je kunt niet alles zelf, dus besteed het uit. Zorg voor een goed netwerk om je heen en begin op tijd met opbouwen daarvan. Dus zorg dat je actief bent in de bubbel van de slagerswereld en een beetje eromheen. Ik bezoek bijvoorbeeld beurzen, ben deelnemer van het platform jonge slagers en neem deel aan wedstrijden. Zo leer je mensen kennen. Dit zorgt ervoor dat als je een keer ergens tegenaan loopt, je mensen om je heen hebt die je daarbij kunnen helpen.
Daarnaast: wees open en transparant naar het team. Probeer vertrouwen op te bouwen.
Als je het belangrijk vindt dat de slagerij wordt voortgezet, is het aan te raden om jouw wensen en behoeften op tijd helder te krijgen. Wie komen er voor opvolging in aanmerking? Wil je de zaak binnen de familie houden? Zijn er medewerkers die dit kunnen en willen? Er is tijd nodig om de mogelijkheden te onderzoeken en een opvolger voor te bereiden op een overdracht.
Er zijn slagers die hun levenswerk willen laten voortzetten en er zijn slagers die er juist afscheid van willen nemen. Misschien vind je het belangrijkste dat je er financieel zo goed mogelijk uitkomt. Het is goed tijdig na te denken over de opties. Kan en wil je bijvoorbeeld het onroerend goed verkopen? Deskundig advies op dit terrein kan je daarbij helpen.
“Een tussenpersoon heeft mij geholpen een goede opvolger te vinden. Ik verhuur mijn zaak aan de opvolger en daarom vond ik een goede match heel belangrijk.”
“Ik heb mijn slagerij overgedragen aan een familielid. Mijn ervaring heeft me geleerd dat een opvolger tijd nodig heeft om in het bedrijf te groeien.”
“Ik heb mij verdiept in mijn opvolger die de slagerij nu huurt. Het is belangrijk dat hij ook op langere termijn aan zijn verplichtingen kan voldoen.”
“Een overname is pas geslaagd als beide partijen een goede deal hebben gemaakt. Ik heb geleerd dat je bereid moet zijn concessies te doen.”
Slager Elbert van 't Slot
Voor elke slager komt een moment om te stoppen met de zaak. Je toekomstplannen, maar ook je financiële situatie en je gezondheid kunnen dit moment bepalen. Deze aspecten hebben ook invloed op de keuze voor overdragen of niet, op het te volgen proces en op de zaken die geregeld moeten worden.
Omdat er veel te regelen valt, is het belangrijk om tenminste vijf jaar van tevoren te beginnen met de voorbereidingen. Deskundigen kunnen je helpen bij het regelen van financiële, fiscale en juridische zaken.
Afscheid nemen van je zaak kan om verschillende redenen ook een emotioneel proces zijn. De tijd nemen om hiernaartoe te werken kan helpen om op een prettige manier afscheid te nemen van je bedrijf en je goed voor te bereiden op je leven na de slagerij.
.jpg)
Actie ondernemen voor de toekomst
Bedenk voor jezelf twee concrete acties die je het komende jaar gaat ondernemen in het kader van voorbereiden op de toekomst. Dit kunnen grote of kleine acties zijn.
Denk bijvoorbeeld aan:
- een informatieavond bezoeken over dit onderwerp;
- twee ervaringsdeskundigen spreken;
- een maximale einddatum of leeftijd bepalen;
- een plan van aanpak opstellen;
- een gesprek met een tussenpersoon over opvolging plannen;
- contact opnemen met de KNS over bedrijfsopvolging.
Toekomstscenario's
Schrijf je ideale toekomstsbeeld in grote lijnen op en laat je accountant of een andere deskundige op basis van dit stuk drie scenarios opstellen: het minst gunstige, het meest waarschijnlijke en het meest gunstige scenario.
17:09